Proofreading – wykonać samodzielnie czy zlecić?
Table of Contents
1. Na czym polega i jak przebiega proofreading?
Proofreading nazywany inaczej korektą tekstu lub dokumentu, polega na sprawdzeniu jego poprawności pod względem:
a) ortografii: korektor sprawdza, czy w tekście nie ma błędów ortograficznych, literówek, błędów w dzieleniu wyrazów i, jeśli jest to konieczne, nanosi poprawki;
b) gramatyki i składni: korekcie poddawany jest niewłaściwy szyk wyrazów w zdaniu lub struktura zdania. Proofreader sprawdza również poprawność użytych form czasowników, zgodność form deklinacyjnych i koniugacyjnych, prawidłowość użytych form przyimków, partykuł itp.;
c) interpunkcji: korektor poprawia niewłaściwie użyte kropki, przecinki, dwukropki, myślniki, średniki, cudzysłowy.
Dodatkowo w zakres prac związanych z korektą tekstu mogą być włączone następujące prace redakcyjno – edytorskie:
d) korekta stylu i brzmienia: redaktor sprawdza i koryguje m.in. pojawiające się w tekście słowa tabu, subiektywny język, przestylizowane fragmenty, nazbyt rozbudowane lub przestarzałe zwroty i wyrażenia oraz zbyt często występującą stronę bierną;
e) korekta spójności – w następnym kroku redaktor weryfikuje, czy tekst jest spójny w wyborze stylu i czy ogólne wrażenie tekstu jest jednolite;
f) korekta dotycząca standardów dotyczących danego rodzaju pisma / dokumentu: inne standardy będzie miał dokument akademicki, inne dokument biznesowy, a jeszcze inne raport z badań medycznych. Osoba zajmująca się dokumentem musi znać cechy danego gatunku i odpowiednio przeformatować tekst – oczywiście jeśli jest to konieczne i objęte zakresem usługi. Dla przykładu publikacje naukowe cechuje występowanie akronimów, numeracji, skrótów łacińskich, zaś raporty medyczne tworzone są według ściśle określonej struktury, i muszą posiadać kolejno tytuł, streszczenie, tekst, tabele, ryciny i opisy przypadków, i ewentualnie załączniki (odniesienia i hiperłącza).
Oczywiście tekst będący przedmiotem usługi proofreadingu nie zawsze sprawdzany jest pod każdym z wymienionych wyżej aspektów. To zakres zlecenia jest decydujący: w agencji świadczącej usługę korekty można zamówić tylko korektę ortograficzną i gramatyczną lub zdecydować się na proofreading połączony z redakcją dokumentu.
Klient zamawiający korektę tekstu otrzymuje od korektora lub redaktora dwa egzemplarze tekstu: jeden to tzw. czysta wersja, zawierająca zmiany wprowadzone do tekstu bez komentarzy i odnośników. Drugi egzemplarz to wersja śledzona, która pokazuje wszystkie zmiany wprowadzone podczas procesu korekty / redakcji i oferuje autorowi ostateczną kontrolę nad tekstem z możliwością odrzucenia lub zatwierdzenia jednej, lub wszystkich wymienionych zmian. Uwagi wyjaśniające niuanse reguł gramatycznych i sugestie poprawek umieszczone są w dokumencie w komentarzach, podczas gdy tekst pozostaje niezmieniony.
2. Kiedy może być potrzebna usługa proofreadingu?
Usługa proofreadingu, czyli korekty tekstów jest ściśle związana z usługą tłumaczenia dokumentu na język obcy i stanowi jej ostatnią część, wpisaną lub nie w zakres prac związanych z tłumaczeniem. Zasadniczo usługa ta rzeczywiście kojarzona jest z tłumaczeniami, szczególnie tymi wykonanymi przez nie-native speakerów danego języka. Można ją zamówić, kiedy sami przetłumaczyliśmy tekst, ponieważ znamy dany język obcy, a chcielibyśmy jeszcze ostatecznie upewnić się, czy nie ma w nim koniecznych do skorygowania błędów językowych: ortograficznych, gramatycznych lub interpunkcyjnych. Zdarza się, że będąc nie-native speakerami danego języka użyliśmy słów lub wyrażeń, które mogą lub powinny być zastąpione słowami o tym samym, lub podobnym znaczeniu, lepiej pasującymi do danego kontekstu. Wówczas w grę wchodzą już prace redakcyjno – edytorskie, redaktor skupia się na tym, aby tekst był poprawny stylistycznie, aby się go łatwo i przyjemnie czytało. Podobnie wygląda sytuacja z tekstami tłumaczonymi przez aplikacje sztucznej inteligencji, których brzmienie jest często nienaturalne, a użycie słów lub wyrażeń nie jest trafione i powinno być skorygowane. Ważne jest, aby korekty i redakcji tekstu podjął się proofreader lub redaktor, który wcześniej nie miał do czynienia z tłumaczonym dokumentem. Świeże spojrzenie na tekst daje możliwość wychwycenia nawet najdrobniejszych błędów, których oswojony z jego strukturą lub brzmieniem autor nie jest w stanie zauważyć.
Jak się okazuje usługa korekty zamawiana jest również w odniesieniu do tekstów w ojczystym języku autora i często jest poszerzona o prace redakcyjno – edytorskie: korektor sprawdza poprawność językową a redaktor dodatkowo warstwę stylistyczną i semantyczno – leksykalną. Takie skompilowanie działań nad tekstem przeprowadzone przez osoby inne niż autor lub tłumacz powoduje, że tekst jest pozbawiony uchybień i staje się przyjemny w odbiorze.
Kiedy i w jakim zakresie usługa proofreadingu i redakcji tekstu jest potrzebna?
- Biznes, organizacje pozarządowe, media: korekta tekstów z zakresu marketingu i PR, czyli z obszaru, gdzie kreujemy wizerunek i zabiegamy o klientów oraz generujemy sprzedaż. W szczególności usługą proofreadingu powinniśmy objąć tłumaczenia stron internetowych, prezentacji, listów do newslettera, materiałów reklamowych, ofert, broszur informacyjnych, profili w social mediach, infografik itp..
- Uniwersytety i placówki naukowe: korekta i edycja publikacji naukowych, artykułów, patentów, badań i raportów;
- Osoby prywatne: korekta i edycja prac dyplomowych, referatów.
Właściwie można postawić tezę, że z usługi proofreadingu i redakcji należy korzystać wszędzie tam, gdzie szczególnie zależy nam na wzbudzeniu zaufania i wiarygodności wśród odbiorców naszych tekstów, niezależnie od branży ani formatu dokumentu wyjściowego.
3. Czy usługa proofreadingu jest droższa czy tańsza od tłumaczenia?
Ponieważ usługa proofreadingu dotyczy już gotowego tekstu, przetłumaczonego na język obcy, i często postrzegana jest jako dodatek do lub część składowa tłumaczenia, jej cena jest zdecydowanie niższa od ceny tłumaczenia. Oczywiście jeśli w zakres zamawianych usług wchodzą dodatkowo prace redakcyjno – edytorskie cena wzrasta, wciąż jednak będzie to rozwiązanie dużo korzystniejsze finansowo niż samo tłumaczenie.
4. jak długo trwa korekta tekstów i od czego zależy?
Czas poświęcony na sprawdzenie poprawności językowej zależy od długości tekstu oraz od zamawianego zakresu prac. Im większy zakres prac z dokumentem – tym dłuższy czas usługi.
Biorąc jednak pod uwagę korzyści, jakie niesie ze sobą możliwość zaoferowania odbiorcom tekstu doszlifowanego pod względem językowym, stylistycznym i formalnym – warto uwzględnić usługę proofreadingu w kalendarzu działań. Czy tylko native speaker może wykonać usługę proofreadingu?
5. Czy tylko native speaker może wykonać usługę proofreadingu?
Biorąc pod uwagę złożoność prac związanych z edycją, korektą i redakcją tekstów stoimy na stanowisku, że najbardziej właściwą osobą do wykonania usługi jest native speaker danego języka. Tekst zweryfikowany przez tłumacza – nie native speakera nigdy nie będzie brzmiał tak naturalnie, jak ten skorygowany przez osobę posługującą się danym językiem na co dzień.
W przypadku sprawdzenia poprawności językowej obejmującej korektę błędów ortograficznych, gramatycznych czy interpunkcyjnych powinien poradzić sobie również doświadczony tłumacz. Istotne jest, aby była to osoba inna od autora tłumaczenia lub tekstu. Osoba zaznajomiona z tekstem prawdopodobnie błędów nigdy nie zauważy. Dzieje się tak dlatego, że nasze mózgi mają tendencję do wewnętrznego „poprawiania” lub pomijania błędów, które widzimy, gdy jesteśmy już z czymś zaznajomieni, co sprawia, że błędy są trudne do zauważenia.
6. Podsumowanie
Proofreading to usługa, od której może zależeć efekt naszych działań. Poprawność tekstów, które są naszą wizytówką w działaniach wizerunkowych – to must have, dzięki któremu możemy być postrzegani jako profesjonalni, autentyczni i wiarygodni. Poprawnie napisane i właściwie zredagowane teksty pozwolą nam zbudować grupy lojalnych odbiorców. Dzięki wysokiej jakości tekstom łatwiej osiągniemy cele biznesowe. Krótko mówiąc profesjonalny proofreading to usługa, w którą warto zainwestować.
